FOSSمخفف “Free and Open Source Software” به معنای نرم افزار متن باز و آزاد می باشد.FOSS یک جنبش بود که در سال ۱۹۸۳ توسط شرکت Free Software Foundation آغاز شد و برداشت آن ها از“free ” در واقع آزادی عمل در توسعه ی نرم افزار و نه رایگان بودن نرم افزار می باشد .
تمام نرم افزار هایی که بر روی سیستم ها نصب می شوند، در واقع برای یک سیستم عامل خاص طراحی شده اند. مثلا ویندوز، مک و یا لینوکس. در واقع نرم افزار هایی که بر روی کامپیوتر ها نصب می شوند در قالبی طراحی می شوند که به آن فرم باینری یا فرم اجرایی گفته می شود.
نرم افزار های “باینری” به نوعی قفل گذاری شده اند، به طوری که عملا برای کاربران عادی غیر ممکن است که آن را باز کرده یا از چگونگی عملکرد آن آگاه شوند به طور مثال برنامه های آنتی ویروس و زمانی هم که نصب می شوند، امکان یافتن اینکه این برنامه ها چه فعالیتی انجام می دهند وجود ندارد. برای مثال ممکن است این نرم افزار ها بانک های اطلاعاتی شما را از طریق اینترنت ارسال کنند یا تمام رمزهای عبور شما را سرقت کنند و همه ی این ها به دلیل قفل بودن این قبیل برنامه هاست.
تمام برنامه ها ابتدا توسط برنامه نویس و با یک زبان قابل خواندن نوشته می شوند که به آن “source code” گفته می شود و مثلا مایکروسافت، اپل وحتی ویروس نویس ها source code یا کد منبع خاص خود را دارند که هرگز آن را در اختیار عموم قرار نمی دهند. به شرایطی فکر کنید که شما کد منبع یک ویروس را بدانید، در این حالت می دانید که این ویروس چه کاری انجام می دهد و به راحتی می توانید جلوی آن را بگیرید.
در این شرایط است که تفکری به وجود می آید که حق هر کاربر است که بداند هر نرم افزار در سیستم شخصی او چه عملکردی دارد. در نتیجه تولید کنندگانی وارد بازار شدند که کد منبع برنامه ی خود را برای مصرف کننده قابل دسترس قرار دادند، که به آن “open source“ یا متن باز گفته می شود. نمونه ی عالی اینگونه برنامه ها Mozilla Firefox می باشد که مرورگری آزاد و امن است.
ذاتا به برنامه ای می توان اعتماد کرد که کد منبع آن باز باشد و اینجاست که مفهوم نرم افزار های متن باز و آزاد یا FOSS معنا پیدا می کند. به همین دلیل دولت ها، سازمان ها و دیگران تمایل به استفاده از امنیت برنامه های متن باز پیدا کرده اند.
